In deze tijd van veel aan huis gekluisterd zijn, kun je via de televisie toch op reis gaan. Natuurlijk kun je reizen door films te kijken en nieuwe levensverhalen te leren kennen maar je ook kunt ook reizen naar de onderwaterwereld. Ik deed dat even toen ik de documentaire ‘Octopus my teacher’ zag. En na het zien van de documentaire zou ik het ook in het echt willen doen maar dat plan staat natuurlijk op een laag pitje. Kijkend vanuit mijn luie stoel verlangde ik wel naar het leven van de documentairemaker al was dat niet eens zo rooskleurig.
De documentaire start namelijk met dat de hoofdpersonage in een ernstige burn-out terecht is gekomen. Alleen dat vind ik eigenlijk al het kijken waard want ik kom niet zo veel eerlijke televisie tegen op dit gebied. Graig Foster praat er eerlijk en openhartig over en ook dat hij op een punt stond dat hij andere keuzes moest maken. En daar wordt de documentaire interessant. Want Foster maakt keuzes die de meeste mensen die een burn-out krijgen niet maken: hij gaat ‘vrij duiken’ in een onderwaterwoud. Dit kan omdat hij in Zuid-Afrika woont en zijn ouders een vakantiehuis vlakbij het rif hebben. Dat is een geluk natuurlijk. Een geluk waar veel mensen niet over beschikken. Hij lijkt niet anders te kunnen dan terug te gaan naar daar waar zijn diepste verlangen zit: zich een voelen met de natuur en weer de oerelementen voelen. Iets in mij herkent dat wel, ook ik heb periodes dat ik intens naar meer natuur verlang maar ik kom niet verder dan af en toe wandelen in het bos. Foster gaat honderd stappen verder. Hij duikt bijvoorbeeld zonder zuurstof en ook zonder duikpak. Hij laat zijn lichaam keihard werken en zo weer tot leven komen. Het water waar hij duikt is namelijk ook nog eens steenkoud.
Een kleine intermezzo: Tom Hofman is ook een groot voorstander van je lichaam uitdagen. Hij wordt ook wel de iceman genoemd en heeft de Tom Hofman-methode ontwikkeld. Door een speciale ademhalingstechniek toe te passen terwijl je in een ijsbad zit. Dat klinkt als afzien en dat is het ook; zonder meer maar zijn succes liegt er niet om. Zijn methode is inmiddels wereldwijd bekend geworden en hij heeft er duizenden boeken over verkocht.
In dat licht gezien is het herstel van Foster goed te begrijpen. Door de kou wordt zijn lichaam dus wakker geschud maar in die mooie onderwaterwereld leert Foster ook weer met volle intentie kijken naar de wereld om zich heen. Hij duikt elke dag en zo heeft hij ook een bijzondere ontmoeting met een octopus. Het dier heeft na een tijdje in de gaten dat deze duiker geen gevaar voor hem oplevert en omdat hij zo nieuwsgierig is, krijgen ze steeds meer contact. Hij besluit haar elke dag opnieuw te bezoeken en ze lijken een band te krijgen. De octopus knuffelt zelfs met hem. Omdat Foster een documentairemaker is, besluit hij hun ontmoetingen te filmen en zo doet hij bijzondere ontdekkingen die zelfs niet bekend waren in de wetenschap. Hij filmt het leven van de octopus tot het eind. (Pas op spoileralert!) Ik vind het ontzettend ontroerend om dit dier beter te kunnen leren kennen.
Natuurlijk wist ik al dat een octopus ontzettend slim is en ook wist ik dat de moeders sterven voor de volgende generatie. Maar door hoe het in beeld is gebracht komt het allemaal veel meer binnen. Wat ik het meest indrukwekkend vond is wanneer de octopus na een aanval van een ‘death roll haai’ een van haar armen verliest, aanvankelijk helemaal haar kleur verliest. Ze is een tijd asgrauw van kleur. Ze blijft leven maar ze heeft niet meer de energie voor het maken van haar camouflage en haar prachtige kleurenspel. Het is behoorlijk deprimerend om naar te kijken. Langzaam groeit haar arm echter weer aan en elke dag lijkt ze weer zelfverzekerder door het leven te stappen.
Zowel de prachtige octopus uit de documentaire als de documentairemaker zelf laten zien dat zowel dier als mens enorm veerkrachtige wezens zijn. Beiden zijn een grote tegenslag in hun leven te boven gekomen. Zij wordt na de aanval van de haai toch nog moeder en verliest daardoor haar leven maar vervult haar rol in de cyclus en hij vindt zijn doel in zijn leven weer terug namelijk: duiken. Ik als kijker werd ontroerd en mijn liefde voor octopussen werd aangewakkerd.
In de overkill van televie-aanbod, raad ik deze documentaire aan. Hij is anders dan de meeste natuurdocumentaires en dat komt door de verrassende verbinding tussen twee wezens waarvan je nooit had gedacht dat die in staat waren tot een vriendschap. In veel van de recensies die ik naderhand las, ls ik dat niet iedereen deze vriendschap geloofde. Sommige ciritici dachten dat de vriendschap slechts een projectie was van een wanhopige man. Vriendschap is misschien ook wel een groot woord maar ik geloof Foster als hij zegt dat hij een bijzondere band had met deze octopus; ik geloof dat want ik heb het zelf kunnen zien. Maak me maar uit voor naíeveling. Dat maakt mij niet uit. Ik denk zelfs dat de titel van de documentaire klopt: het dier was weliswaar gewoon een dier dat leefde zoals haar instinct haar vertelde te leven maar op het moment dat hij haar ontmoette: werd zij even zijn leraar. In haar wereld stonden zijn gedachten immers stil, in haar wereld leerde hij weer leven zoals hij wilde leven. Geen mens die hem dat geven kon maar deze octopus kon dat wel.
Op youtube is al even een voorproefje te zien officiële trailer ‘Octupus my teacher‘… en ik weet zeker deze smaakt naar de gehele documentaire die te vinden is op o.a. netflix.
Foto’s: unsplash.com
